Aan de TOP2000 overdaad in deze dagen kun je weer goed zien hoe erg de Publieke Omroep (PO) is vercommercialiseerd. Er werd en wordt veel goede en mooie (POP)muziek gemaakt dat zelden in dit land wordt gedraaid en die je daardoor ook niet terugziet in de TOP2000. Grote namen als de Noorse zangeres Ane Brun, of de rocklegende en gitaarvirtuoos Steve Hackett (ex-Genesis) kon je zelfs niet eens kiezen! Radio2 en Radio 5 hebben een commerciële format, die inhoudelijk niets toevoegen aan wat de commerciëlen ook al doen. Ze trekken wel veel luisteraars en genereren daardoor veel reclame-inkomsten; de reclametarieven zijn gekoppeld aan de luister- en kijkcijfers. Dit stimuleert kennelijk de PO als een perverse prikkel om zoveel mogelijk commerciële programma’s te maken en zenders in de lucht te hebben.
Die vercommercialisering zie je nog meer bij de televisie. Er worden veel, wekelijks meer dan 30, programma’s gemaakt, die zich allemaal richten op hetzelfde zogenaamde brede publiek. Deze programma’s hebben een hoog amusementsgehalte, maar je steekt er weinig van op. Ze zijn duur om te produceren, maar leveren ook veel reclamegeld op. In feite worden steeds dezelfde kijkers bediend. Ook mogen de programma’s niet te lang duren, want er moeten zoveel mogelijk reclameblokken worden geplaatst. Films, of goede documentaires en reportages worden daardoor nauwelijks uitgezonden. De praatprogramma’s zijn verworden tot gezellige babbelprogramma’s, waarin de presentatoren vaker wisselen dan de gasten. Kritische of confronterende vragen worden niet meer gesteld. Wat “M nog toevoegt aan “Op1” is onduidelijk. Een echt publiek programma als “Mondo”, met veel aandacht voor kunst en cultuur, moet juist verdwijnen, want te weinig kijkers, lees reclame-inkomsten. Ook lijkt het erop dat de PO de vrouwen discrimineert. Oude niet al te aantrekkelijke mannen zijn nog volop actief als presentator, terwijl de vrouwen zo te zien worden geselecteerd op hun uiterlijk en leeftijd. Ook hier zullen commerciële motieven een rol spelen. Er zijn capabele oudere vrouwen genoeg, die dergelijke programma’s kunnen presenteren. Publieke taken worden ‘s nachts of laat in de avond nog vervuld. In het convenant van de PO met de overheid over de publieke taken staat niets over uitzendtijdstippen. Dus dergelijke programma’s zend je dan maar uit als er weinig kijkers en luisteraars zijn.
Van NPO2 is een rommelnet gemaakt waar nog wat publieke taken op worden gedumpt. De wil ontbreekt blijkbaar om daar een leuk verdiepend net van te maken, want commercieel niet interessant.
Een publieke omroep is er niet voor het brede publiek, daar hebben we de commerciëlen voor, maar voor het hele publiek. Iedereen moet een beetje aan zijn trekken komen. Grote groepen in de samenleving worden nu slecht bediend: filmliefhebbers, breed geïnteresseerde muziekliefhebbers, en iedereen die meer verdieping, cultuur en informatie wil.
Onze publieke omroep bewijst dat meer geld, reclame-inkomsten, niet automatisch betere programma’s oplevert. Integendeel. Een goede film kost maar een fractie van die commerciële programma’s.
De laatste tijd zie je ook veel herhalingen. Blijkbaar wil de PO ons laten voelen dat ze geld te kort komen. Drie netten weten ze niet meer te vullen en is ook te veel van het “goede”. Daar kan nog wel op bezuinigd worden.
En de politiek? Die lijkt het allemaal wel prima te vinden. Af en toe wordt er greep in de kas gedaan wat weer leidt tot veel lawaai in Hilversum en daar blijft het dan bij; een steeds terugkerend ritueel.
Kortom. Onze publieke omroep is een commerciële omroep geworden met een publiek sausje.